Da Nhiễm Corticoid

Corticoid là dược chất kháng viêm được sử dụng phổ biến trong da liễu, đặc biệt là một số mỹ phẩm làm đẹp nhờ khả năng đẩy nhanh tốc độ bào mòn da, đồng thời hỗ trợ các hoạt chất khác được thẩm thấu tốt hơn. Thực tế có không ít người sau vài ngày sử dụng mỹ phẩm chứa corticoid đã có làn da láng mịn, giảm sưng viêm và một số khuyết điểm trên da.

Tuy nhiên dược chất của corticoid tiềm ẩn rất nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe làn da và tổng thể. Nó được xếp vào nhóm “Thuốc độc bảng B” của Bộ Y tế Việt Nam, tức là thuốc nguy hiểm, có khả năng gây ngộ độc. Do đó hiện nay việc sử dụng dược chất này được kiểm soát chặt chẽ.

Da nhiễm corticoid là hiện tượng làn da bị tổn thương, viêm nhiễm, bào mòn do thời gian dài tiếp xúc hoặc sử dụng các sản phẩm có chứa corticoid. Nguyên nhân chủ yếu là do chị em tin lời quảng cáo của người bán hàng và mong muốn có được làn da đẹp, tươi trẻ, không khuyết điểm nên đã sử dụng dược mỹ phẩm chứa corticoid hoặc hàm lượng dẫn xuất của dược chất này vượt quá mức cho phép của Bộ Y tế.

Thông thường các sản phẩm lạm dụng corticoid đó là kem trộn tự điều chế, thuốc thảo dược không rõ nguồn gốc, rượu thuốc bôi trị mụn với hiệu quả làm trắng nhanh chóng, tuy nhiên để lại những tác hại khôn lường cho làn da và sức khỏe tổng thể.

Nếu bạn sử dụng thuốc chứa corticoid với liều cao hoặc lạm dụng trong thời gian dài sẽ khiến làn da rơi vào tình trạng lệ thuộc, khi đó lớp da bên ngoài bị bào mòn, nhạy cảm với các yếu tố xấu từ môi trường bên ngoài. Lúc này quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể bị rối loạn, nội tiết tố bất thường và gây teo tuyến thượng thận.

Ngoài ra, dược chất này khi tác động lên da còn làm tích trữ nước, Natri và thải trừ Kali, đồng thời ức chế hormon vỏ thượng thận, kích thích giải phóng oxit nitric, gây thoái hóa biểu mô nang.

Khi da bị nhiễm corticoid thường có biểu hiện rõ chỉ sau khoảng nửa tháng sử dụng dược mỹ phẩm lạm dụng corticoid. Cụ thể:

• Làn da bị mỏng, sạm hơn: Nếu lạm dụng các loại mỹ phẩm có chứa corticoid trong thời gian dài hoặc ngưng sử dụng đột ngột sẽ khiến protein trong cơ thể bị suy thoái, chất nội bào bị mất đi và khi đó làn da trở nên mỏng, yếu, sạm đen nhanh chóng.

• Da nhăn nheo, bong tróc: Dược chất corticoid khi tiếp xúc với da có thể làm tăng sinh keratin ở lớp biểu bì, đồng thời ức chế quá trình tổng hợp collagen ở hạ bì enzyme hyaluronan synthase 3, nguyên bào dạng sợi. Sau đó làm giảm axit hyaluronic là chất cấp ẩm cho da, khiến làn da của bạn trở nên khô ráp, bong tróc, trở nên nhăn nheo.
• Da bị bỏng rát và phồng rộp: Một số trường hợp da nhiễm corticoid nghiêm trọng có thể xuất hiện tình trạng bỏng rát, phồng rộp vô cùng đau đớn. Nếu đi kèm hiện tượng tiết dịch vàng chứng tỏ làn da của bạn đã bị hoại tử do nhiễm độc nặng.
• Nổi bong bóng nước trên mặt: Nếu bạn sử dụng các sản phẩm, dược mỹ phẩm chứa corticoid sẽ bị nổi các hạt bong bóng nước li ti trên mặt chỉ sau khoảng 2 - 4 tuần. Khi các bong bóng nước này vỡ ra, rất dễ mưng mủ và gây ra cảm giác đau nhức.
• Giãn mao mạch máu: Một trong những biểu hiện thường gặp của tình trạng da nhiễm corticoid là giãn mao mạch máu. Lúc này corticoid sẽ kích thích giải phóng hàm lượng lớn oxit nitric, dẫn đến sự giãn nở bất thường của các mao mạch dưới da. Người bệnh có cảm giác nóng rát, đỏ ửng, thậm chí thường xuyên bị châm chích trên mặt.
• Tăng tiết bã nhờn, nổi mụn: Dược chất corticoid có khả năng làm tăng sinh tiết bã nhờn, khiến biểu mô da bị thoái hóa, thường xuyên tắc nghẽn và tạo điều kiện để vi khuẩn gây mụn khắp mặt.

Nếu làn da nhiễm corticoid nhẹ, người bệnh thường chỉ gặp hiện tượng da khô, bong tróc, xuất hiện bong bóng nước và lúc này rơi vào tình trạng viêm da cấp tính. Trong trường hợp da bị tăng tiết bã nhờn, giãn mao mạch máu, bỏng rát chính là biểu hiện của làn da nhiễm độc corticoid nặng, có thể gây ra nhiều biến chứng vô cùng nguy hiểm.

Làn da bị nhiễm corticoid vô cùng nhạy cảm, dễ chịu tổn thương từ những tác nhân bên ngoài, do đó bạn cần thận trọng trong cách chăm sóc và sinh hoạt để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe làn da, cơ thể và đẩy nhanh quá trình phục hồi.

• Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi vào thực đơn dinh dưỡng, đặc biệt là thực phẩm chứa vitamin A, C, E, protein để làn da được tái tạo.
• Tránh xa thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, hạn chế ăn tinh bột, thức ăn nhiều đường để tránh tuyến bã nhờn hoạt động nhiều.

• Không sử dụng chất kích thích, rượu, bia, cafe trong suốt quá trình chăm sóc và phục hồi da nhiễm corticoid.
• Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để cấp đủ nước và độ ẩm cho da, thanh lọc cơ thể, loại bỏ độc tố và điều hòa hoạt động của tuyến bã nhờn.
• Bạn tuyệt đối không tự ý nặn mụn vì có thể khiến vi khuẩn lây lan khắp khuôn mặt hoặc da bị nhiễm trùng.
• Chú ý giữ làn da sạch sẽ, sử dụng khẩu trang khi đi ra ngoài để hạn chế tiếp xúc với khói bụi, ánh nắng mặt trời và tác nhân gây hại khác.

Cho đến thời điểm hiện tại, Y học hiện đại vẫn chưa có phác đồ điều trị tình trạng da bị nhiễm corticoid cụ thể. Những loại thuốc được gợi ý cho bệnh nhân chủ yếu căn cứ vào những triệu chứng xuất hiện trên da.

Nếu bạn có làn da bị nhiễm corticoid, xuất hiện các loại mụn như mụn bọc, mụn mủ, mụn trứng cá, kèm theo hiện tượng giãn mao mạch do vi khuẩn gây hại, bác sĩ sẽ chỉ định một số loại kháng sinh phổ rộng nhằm giảm tình trạng sưng viêm, cải thiện mụn trên da.

Trong trường hợp bạn bị nhiễm demodex sẽ không được kê kháng sinh, thay vào đó bác sĩ cho dùng thuốc Ivermectin hoặc Metronidazole. Tuy nhiên bạn cần chú ý và hỏi bác sĩ thật kỹ trước khi sử dụng vì thuốc Tây y có thể gây ra những tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, chóng mặt, buồn nôn, tăng men dan, co cứng bụng,....

Nếu phát hiện làn da của mình bị nhiễm độc corticoid, đầu tiên bạn cần ngưng dùng tất cả các loại mỹ phẩm đang có để làn da “cai nghiện” corticoid và tránh kích ứng nặng hơn. Bên cạnh đó, bạn cần sử dụng các biện pháp để phục hồi, chăm sóc làn da.

Nếu bị bị nhiễm corticoid thể nhẹ, các triệu chứng bao gồm mẩn ngứa, bong tróc, có thể thực hiện chăm sóc như sau:

• Rửa mặt với nước muối hoặc sản phẩm dịu nhẹ: Làn da lúc này đang bị tổn thương và vô cùng nhạy cảm, do đó bạn chỉ nên sử dụng nước muối loãng hoặc các sản phẩm sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa cồn hay hương liệu để loại bỏ vi khuẩn, đưa làn da trở về trạng thái ban đầu.

• Dùng kem dưỡng ẩm cho da: Một trong những biểu hiện của làn da nhiễm corticoid đó là bong tróc, khô ráp, thiếu nước. Do đó bạn có thể cải thiện tình trạng này bằng việc sử dụng kem dưỡng có chứa HA hoặc vitamin E để cấp ẩm, giúp da mềm mịn, hạn chế tổn thương. Bạn cần đặc biệt chú ý không nên dùng kem dưỡng có chứa cồn, hương liệu hoặc paraben.

Ngoài ra, bạn nên kết hợp sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để làm nước uống thải độc hoặc mặt nạ kháng viêm, chăm sóc và phục hồi da. Công thức thực hiện như sau:

• Trà xanh: Bạn chuẩn bị 1 nắm lá trà xanh tươi, rửa sạch, sau đó đun cùng 600ml nước với lửa nhỏ để tạo thành trà. Chia phần nước trà thu được để uống 2 lần trong ngày. Chú ý bạn hãy ưu tiên dùng trà tươi thay trà khô sẽ mang đến hiệu quả cao hơn, đồng thời không nên uống vào buổi tối để tránh mất ngủ.
• Lá diếp cá: Rửa sạch một nắm lá diếp cá, để ráo và cho vào máy ép hoặc xay sinh tố để lấy phần nước cốt. Bạn có thể thêm ít đường cho dễ uống và sử dụng mỗi ngày 1 cốc để đào thải độc tố cho cơ thể.
• Sữa chua: Bạn có thể dùng sữa chua không đường đắp trực tiếp lên da khoảng 15 phút sau khi đã làm sạch. Đắp mặt nạ sữa chua khoảng 2 lần mỗi tuần sẽ đẩy nhanh quá trình phục hồi da nhiễm corticoid.