Rối Loạn Sử Dụng Rượu

Rối loạn sử dụng rượu là một dạng sử dụng rượu liên quan đến các vấn đề trong việc kiểm soát việc uống rượu, bận tâm đến rượu hoặc tiếp tục sử dụng rượu ngay cả khi nó gây ra vấn đề. Rối loạn này cũng liên quan đến việc phải uống nhiều hơn để có tác dụng tương tự hoặc có các triệu chứng cai khi bạn giảm hoặc ngừng uống rượu nhanh chóng. Rối loạn sử dụng rượu bao gồm mức độ uống rượu, trong nhiều trường hợp còn được gọi là nghiện rượu.

Sử dụng rượu không lành mạnh tức là việc dùng rượu gây nguy hiểm cho sức khỏe hoặc sự an toàn của bạn. Nó cũng bao gồm uống rượu say - một hình thức uống rượu trong đó nam uống năm ly trở lên trong vòng hai giờ hoặc nữ uống ít nhất bốn ly trong vòng hai giờ. Uống rượu say gây ra những rủi ro đáng kể về sức khỏe và an toàn.

Nếu thói quen uống rượu làm ảnh hưởng tới sức khỏe, tâm lý và các vấn đề đáng kể lặp đi lặp lại trong cuộc sống hàng ngày, bạn có thể bị rối loạn sử dụng rượu. Nó có thể dao động từ nhẹ đến nặng nhưng ngay cả một rối loạn nhẹ cũng có thể tiến triển nặng và dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng nên điều trị sớm là rất quan trọng.

Rối loạn sử dụng rượu có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng, tùy thuộc vào số lượng triệu chứng bạn gặp phải. Các dấu hiệu và triệu chứng rối loạn sử dụng rượu có thể bao gồm:

• Không thể giới hạn lượng rượu bạn uống.
• Muốn cắt giảm lượng rượu uống hoặc cố gắng làm điều đó không thành công.
• Dành nhiều thời gian để uống rượu, uống rượu hoặc hồi phục sau khi sử dụng rượu.
• Cảm thấy thèm ăn hoặc thèm uống rượu.
• Không hoàn thành các nghĩa vụ chính ở nơi làm việc, trường học hoặc ở nhà do sử dụng rượu nhiều lần.
• Tiếp tục uống rượu mặc dù bạn biết nó gây ra các vấn đề về thể chất, xã hội, công việc hoặc các mối quan hệ.
• Từ bỏ hoặc giảm bớt các hoạt động xã hội, công việc và sở thích để sử dụng rượu.
• Sử dụng rượu trong những tình huống không an toàn, chẳng hạn như khi lái xe hoặc bơi lội.
• Phát triển khả năng chịu đựng rượu nên bạn cần nhiều hơn để cảm nhận được tác dụng của nó hoặc bạn sẽ bị giảm tác dụng với cùng một lượng.
• Trải qua các triệu chứng cai nghiện như buồn nôn, đổ mồ hôi và run rẩy - khi bạn không uống rượu hoặc uống rượu để tránh những triệu chứng này.

Rối loạn sử dụng rượu có thể bao gồm các giai đoạn say rượu (ngộ độc rượu) và các triệu chứng cai nghiện.

• Ngộ độc rượu xảy ra khi lượng rượu trong máu tăng lên. Nồng độ cồn trong máu càng cao thì bạn càng dễ gặp phải những tác động xấu. Ngộ độc rượu gây ra các vấn đề về hành vi và thay đổi tinh thần. Chúng có thể bao gồm hành vi không phù hợp, tâm trạng không ổn định, khả năng phán đoán kém, nói ngọng, các vấn đề về chú ý hoặc trí nhớ và khả năng phối hợp kém. Bạn cũng có thể có những khoảng thời gian được gọi là "mất điện", khi đó bạn không nhớ các sự kiện. Nồng độ cồn trong máu rất cao có thể dẫn đến hôn mê, tổn thương não vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong.
• Hội chứng cai rượu có thể xảy ra khi việc sử dụng rượu trở nên nặng và kéo dài và sau đó được dừng lại hoặc giảm đi đáng kể. Điều này có thể xảy ra trong vòng vài giờ cho đến 4 đến 5 ngày sau đó. Lúc này bạn sẽ có hiện tượng đổ mồ hôi, nhịp tim nhanh, run tay, khó ngủ, buồn nôn, nôn, ảo giác, bồn chồn, kích động, lo lắng và đôi khi co giật. Các triệu chứng có thể đủ nghiêm trọng để làm giảm khả năng hoạt động của bạn tại nơi làm việc hoặc trong các tình huống xã hội.

Các yếu tố như di truyền, tâm lý, xã hội và môi trường có thể tác động đến việc uống rượu ảnh hưởng đến cơ thể và hành vi của bạn như thế nào. Các lý thuyết cho thấy rằng đối với một số người, việc uống rượu có tác động khác và mạnh hơn có thể dẫn đến rối loạn sử dụng rượu.

Theo thời gian, uống quá nhiều rượu có thể làm thay đổi chức năng bình thường của các vùng não liên quan tới trải nghiệm khoái cảm, khả năng phán đoán cũng như khả năng kiểm soát hành vi của bạn. Điều này có thể dẫn đến việc thèm rượu để cố gắng khôi phục lại những cảm xúc tốt đẹp hoặc giảm bớt những cảm xúc tiêu cực.

Rối loạn sử dụng rượu gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội. Các biến chứng có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Biến chứng về sức khỏe thể chất

• Hệ tiêu hóa: Viêm dạ dày, viêm tụy cấp, loét dạ dày tá tràng, ung thư dạ dày, rối loạn tiêu hóa, suy dinh dưỡng.
• Hệ thần kinh: Rối loạn thần kinh ngoại biên, tổn thương não, hội chứng Korsakoff, suy giảm trí nhớ, mất thăng bằng.
• Hệ tim mạch: Bệnh cơ tim, tăng huyết áp, loạn nhịp tim, đột quỵ, bệnh mạch vành.
• Hệ hô hấp: Viêm phế quản mãn tính, tăng nguy cơ viêm phổi, ung thư phổi.
• Hệ nội tiết: Rối loạn nội tiết, giảm testosterone ở nam giới, rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới.
• Hệ miễn dịch: Suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Gan: Gan nhiễm mỡ, viêm gan rượu, xơ gan, ung thư gan.

Biến chứng về sức khỏe tâm thần

• Rối loạn tâm trạng: Trầm cảm, lo âu, rối loạn cảm xúc hai cực.
• Rối loạn giấc ngủ: Mất ngủ, ngủ nhiều quá mức.
• Rối loạn nhận thức: Suy giảm trí nhớ, khó tập trung, giảm khả năng tư duy.
• Hành vi bạo lực: Tăng nguy cơ hành vi bạo lực đối với bản thân và người khác.

Biến chứng về xã hội

• Mất việc làm: Ảnh hưởng đến công việc, giảm năng suất lao động.
• Vấn đề gia đình: Rạn nứt quan hệ gia đình, bạo lực gia đình.
• Vấn đề pháp luật: Vi phạm pháp luật, tai nạn giao thông.
• Cô lập xã hội: Rút lui khỏi các hoạt động xã hội, giảm giao tiếp.

Các biến chứng của rối loạn sử dụng rượu có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

Phòng ngừa rối loạn sử dụng rượu là một chiến lược đa diện, yêu cầu sự phối hợp giữa cá nhân, cộng đồng và chính phủ. Các biện pháp phòng ngừa có thể được chia thành các cấp độ khác nhau:

Phòng ngừa cấp độ cá nhân

• Giáo dục về tác hại của rượu: Nâng cao nhận thức về tác hại của rượu đối với sức khỏe, gia đình và xã hội thông qua các chương trình giáo dục tại trường học, cộng đồng và phương tiện truyền thông.
• Phát triển kỹ năng sống: Trang bị cho cá nhân các kỹ năng sống như giải quyết vấn đề, quản lý cảm xúc, giao tiếp hiệu quả để giúp họ đối phó với căng thẳng và áp lực cuộc sống một cách lành mạnh.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Khuyến khích tham gia các hoạt động thể dục thể thao, giải trí lành mạnh, dinh dưỡng cân bằng để tăng cường sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ lệ thuộc vào rượu.

Phòng ngừa cấp độ gia đình và cộng đồng

• Hỗ trợ gia đình: Tăng cường vai trò của gia đình trong việc giáo dục con cái về tác hại của rượu, tạo môi trường sống lành mạnh và hỗ trợ thành viên gia đình gặp khó khăn.
• Xây dựng cộng đồng lành mạnh: Phát triển các hoạt động cộng đồng, câu lạc bộ, tổ chức hỗ trợ người dân xây dựng lối sống lành mạnh và giảm thiểu tiếp xúc với môi trường khuyến khích uống rượu.
• Kiểm soát môi trường: Thực thi các quy định về quảng cáo rượu, hạn chế bán rượu cho người dưới tuổi quy định và tăng cường kiểm soát việc bán rượu trái phép.

Phòng ngừa cấp độ quốc gia

• Chính sách thuế và giá rượu: Áp dụng chính sách thuế và giá rượu hợp lý để giảm tiêu thụ rượu trong cộng đồng.
• Quy định về quảng cáo rượu: Hạn chế quảng cáo rượu trên các phương tiện truyền thông để giảm tác động tiêu cực đến trẻ em và thanh thiếu niên.
• Đầu tư vào nghiên cứu: Tăng cường đầu tư cho nghiên cứu về tác hại của rượu, phát triển các chương trình phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
• Hỗ trợ người nghiện rượu: Đầu tư vào các dịch vụ hỗ trợ người nghiện rượu như tư vấn tâm lý, cai nghiện, tái hòa nhập cộng đồng.

Phòng ngừa rối loạn sử dụng rượu là một quá trình dài hạn và đòi hỏi sự hợp tác của nhiều bên. Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa đa diện, chúng ta có thể giảm thiểu tác hại của rượu đối với cá nhân, gia đình và xã hội.

Bạn có thể bắt đầu bằng cách gặp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chính của mình. Nếu bác sĩ nghi ngờ rằng bạn có vấn đề với rượu, bạn có thể cần điều trị tâm lý.

Để đánh giá vấn đề của bạn với rượu, nhà cung cấp của bạn có thể sẽ:

• Bác sĩ sẽ hỏi bạn một số câu hỏi liên quan đến thói quen uống rượu của bạn. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể xin phép nói chuyện với các thành viên trong gia đình hoặc bạn bè. Tuy nhiên, luật bảo mật ngăn bệnh viện - bác sĩ của bạn tiết lộ bất kỳ thông tin nào về bạn mà không có sự đồng ý của bạn.
• Thực hiện một bài kiểm tra thể chất để nắm được tình trạng sức khỏe và đặt câu hỏi về sức khỏe của bạn. Từ đó, bác sĩ có thể phát hiện ra nhiều dấu hiệu thực thể cho thấy các biến chứng của việc sử dụng rượu.
• Đề nghị các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và xét nghiệm hình ảnh. Mặc dù không có xét nghiệm cụ thể nào để chẩn đoán chứng rối loạn sử dụng rượu, nhưng một số mẫu kết quả xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể gợi ý rõ ràng về điều đó. Bạn cần xét nghiệm để xác định các vấn đề sức khỏe có thể liên quan đến việc sử dụng rượu của mình. Tổn thương các cơ quan của bạn có thể được nhìn thấy trong các xét nghiệm.
• Hoàn thành đánh giá tâm lý: Đánh giá này bao gồm các câu hỏi về các triệu chứng, suy nghĩ, cảm xúc và mô hình hành vi của bạn. Bạn có thể được yêu cầu hoàn thành một bảng câu hỏi để giúp bác sĩ nắm được những vấn đề này.

Việc điều trị chứng rối loạn sử dụng rượu có thể khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu của bạn. Bao gồm can thiệp ngắn hạn, tư vấn cá nhân hoặc nhóm, chương trình ngoại trú hoặc nội trú cho bệnh nhân. Mục tiêu điều trị chính là nỗ lực ngừng sử dụng rượu để cải thiện chất lượng cuộc sống.

Điều trị rối loạn sử dụng rượu có thể bao gồm:

• Giải độc và cai nghiện: Việc điều trị có thể bắt đầu bằng một chương trình cai nghiện - quá trình cai nghiện được quản lý về mặt y tế. Đôi khi được gọi là giải độc, quá trình này thường mất từ ​​​​2 đến 7 ngày. Bạn có thể cần dùng thuốc an thần để ngăn ngừa các triệu chứng cai nghiện. Quá trình cai nghiện thường được thực hiện tại trung tâm điều trị nội trú hoặc bệnh viện.
• Học các kỹ năng mới và lập kế hoạch điều trị: Quá trình này thường có sự tham gia của các chuyên gia điều trị rượu. Bao gồm việc thiết lập mục tiêu, kỹ thuật thay đổi hành vi, sử dụng sổ tay hướng dẫn tự trợ giúp, tư vấn và chăm sóc theo dõi tại trung tâm điều trị.
  Tư vấn tâm lý: Tư vấn và trị liệu cho các nhóm và cá nhân giúp bạn hiểu rõ hơn vấn đề của mình với rượu. Đồng thời hỗ trợ phục hồi sau các khía cạnh tâm lý của việc sử dụng rượu. Bạn có thể được hưởng lợi từ liệu pháp cặp đôi hoặc liệu pháp gia đình - sự hỗ trợ của gia đình có thể là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi.
• Thuốc uống: Một loại thuốc gọi là disulfiram có thể giúp bạn tránh uống rượu, mặc dù nó không chữa khỏi chứng rối loạn sử dụng rượu hoặc loại bỏ cảm giác thèm uống. Lưu ý, nếu uống rượu trong khi dùng disulfiram, thuốc sẽ tạo ra phản ứng vật lý có thể bao gồm đỏ bừng mặt, buồn nôn, nôn và đau đầu. Ngoài ra còn có Naltrexone - một loại thuốc ngăn chặn cảm giác dễ chịu do rượu gây ra. Thuốc giúp ngăn ngừa việc uống nhiều rượu và giảm cảm giác thèm uống. Trong khi đó, Acamprosate có thể giúp bạn chống lại cơn thèm rượu sau khi ngừng uống rượu. Không giống như disulfiram, naltrexone và acamprosate không khiến bạn cảm thấy buồn nôn sau khi uống rượu.
• Thuốc tiêm: Vivitrol là một phiên bản của thuốc naltrexone, được chuyên gia chăm sóc sức khỏe tiêm mỗi tháng một lần. Mặc dù loại thuốc tương tự có thể được dùng ở dạng thuốc viên, nhưng phiên bản tiêm của loại thuốc này có thể dễ dàng hơn đối với những người đang hồi phục sau chứng rối loạn sử dụng rượu khi muốn sử dụng đều đặn.
• Tiếp tục hỗ trợ: Các liệu pháp chăm sóc sau và các nhóm hỗ trợ giúp những người đang hồi phục sau chứng rối loạn sử dụng rượu ngừng uống rượu, kiểm soát tình trạng tái nghiện và đối phó với những thay đổi cần thiết trong lối sống. Điều này có thể bao gồm chăm sóc y tế hoặc tâm lý hay tham gia nhóm hỗ trợ.
• Điều trị các vấn đề về tâm lý: Rối loạn sử dụng rượu thường xảy ra cùng với các rối loạn sức khỏe tâm thần khác. Nếu bạn bị trầm cảm, lo âu hoặc một tình trạng sức khỏe tâm thần khác, bạn có thể cần liệu pháp nói chuyện (liệu pháp tâm lý), dùng thuốc hoặc phương pháp điều trị khác.
• Điều trị y tế cho tình trạng sức khỏe: Nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến rượu sẽ cải thiện đáng kể khi bạn ngừng uống rượu. Nhưng một số tình trạng sức khỏe có thể cần được tiếp tục điều trị và chăm sóc theo dõi.
• Biện pháp tâm lý: Những người tham gia vào một số hình thức thực hành tâm lý thường xuyên có thể thấy dễ dàng hơn trong việc duy trì quá trình phục hồi sau chứng rối loạn sử dụng rượu hoặc các chứng nghiện khác. Đối với nhiều người, việc hiểu rõ hơn về khía cạnh tinh thần của họ là yếu tố then chốt trong quá trình phục hồi.

Chương trình điều trị nội trú

Đối với chứng rối loạn sử dụng rượu nghiêm trọng, bạn có thể cần phải ở lại cơ sở điều trị nội trú. Hầu hết các chương trình điều trị nội trú bao gồm trị liệu cá nhân và nhóm, nhóm hỗ trợ, bài giảng giáo dục, sự tham gia của gia đình và liệu pháp hoạt động.

Các chương trình điều trị tại nhà thường bao gồm các vấn về rượu và ma túy được cấp phép, nhân viên xã hội, y tá, bác sĩ và những người khác có chuyên môn và kinh nghiệm trong điều trị chứng rối loạn sử dụng rượu.

Liệu pháp thay thế

Ngoài áp dụng các phương pháp điều trị y tế thông thường hoặc liệu pháp tâm lý bằng thuốc, các bạn có thể áp dụng kết hợp thêm các liệu pháp thay thế sau:

• Yoga: Một loạt các tư thế và bài tập thở có kiểm soát của Yoga có thể giúp bạn thư giãn và kiểm soát căng thẳng.
• Thiền: Trong khi thiền, bạn cần tập trung sự chú ý và loại bỏ dòng suy nghĩ lộn xộn có thể tràn ngập tâm trí bạn và gây căng thẳng.
• Châm cứu: Với châm cứu, những chiếc kim mỏng như sợi tóc được đưa vào dưới da để tác động lên các huyệt đạo. Châm cứu có thể giúp giảm lo lắng và trầm cảm.

Rối loạn sử dụng rượu là một tình trạng mãn tính đòi hỏi sự can thiệp và thay đổi lối sống để kiểm soát và điều trị hiệu quả. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể và chi tiết để cải thiện lối sống và thực hiện các biện pháp khắc phục tại nhà cho những người mắc phải rối loạn này.

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ quá trình cai rượu. Một chế độ ăn uống cân đối, giàu chất dinh dưỡng sẽ giúp cơ thể phục hồi và giảm cảm giác thèm rượu. Cần bổ sung các nhóm thực phẩm sau:

• Protein: Thịt nạc, cá, đậu hũ, đậu và các loại hạt.
• Chất xơ: Rau xanh, hoa quả tươi và ngũ cốc nguyên hạt.
• Chất béo lành mạnh: Dầu olive, dầu cá, quả bơ và các loại hạt.
• Vitamin và khoáng chất: Đặc biệt là vitamin B và C, kẽm và magie, có trong các loại rau củ quả, thịt, hải sản và các sản phẩm từ sữa.

Hạn chế đường và caffeine: Đường và caffeine có thể làm tăng cảm giác thèm rượu và ảnh hưởng đến giấc ngủ. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường và caffeine là cần thiết.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn hỗ trợ tinh thần, giảm căng thẳng và lo âu, đồng thời làm giảm cảm giác thèm rượu.

Các hình thức tập luyện:

• Cardio: Chạy bộ, đi bộ nhanh, đạp xe và bơi lội giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường sức bền.
• Tập tạ: Giúp tăng cường cơ bắp và cải thiện sức khỏe toàn diện.
• Yoga và thiền: Giúp thư giãn, giảm căng thẳng và nâng cao tinh thần.

Thiết lập giấc ngủ lành mạnh

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục cơ thể và tâm trí. Thiếu ngủ có thể làm tăng cảm giác căng thẳng và thèm rượu.

• Thiết lập thời gian ngủ cố định: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày để điều chỉnh đồng hồ sinh học.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Phòng ngủ yên tĩnh, tối và thoáng mát.
• Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình điện tử có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ.

Xây dựng hệ thống hỗ trợ

Hệ thống hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và các nhóm hỗ trợ có thể giúp bạn duy trì động lực và cảm thấy không cô đơn trong quá trình cai rượu.

• Tham gia nhóm hỗ trợ: Các nhóm như AA (Alcoholics Anonymous) cung cấp môi trường hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm từ những người cùng hoàn cảnh, giúp bạn có thêm động lực và chiến lược để vượt qua rối loạn sử dụng rượu.
• Tư vấn tâm lý: Liệu pháp tư vấn cá nhân hoặc nhóm có thể giúp bạn giải quyết các vấn đề tâm lý, tìm ra nguyên nhân gốc rễ của việc sử dụng rượu và phát triển các kỹ năng đối phó hiệu quả.

Tạo thói quen lành mạnh thay thế

Thay vì sử dụng rượu như một cách để giải tỏa căng thẳng hay xả stress, bạn có thể tìm đến các hoạt động lành mạnh khác. Một số hoạt động được chuyên gia khuyến nghị:

• Tham gia các câu lạc bộ hoặc lớp học: Yoga, vẽ tranh, nấu ăn, học nhạc.
• Đi dạo hoặc du lịch: Tận hưởng thiên nhiên và khám phá những địa điểm mới.
• Đọc sách hoặc nghe nhạc: Giúp thư giãn và kích thích trí óc.

Việc thay đổi lối sống và áp dụng các biện pháp khắc phục tại nhà là yếu tố then chốt trong quá trình điều trị rối loạn sử dụng rượu. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ và duy trì kiên nhẫn, bạn sẽ thấy sự cải thiện rõ rệt trong sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Luôn tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người xung quanh và các chuyên gia y tế để đạt được kết quả tốt nhất.

Nếu nghi ngờ mình hoặc người thân có dấu hiệu rối loạn sử dụng rượu, cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chuẩn bị trước khi đi khám bao gồm:

• Ghi lại lịch sử uống rượu: Thời gian bắt đầu uống rượu, lượng rượu tiêu thụ, tần suất uống rượu.
• Liệt kê các triệu chứng: Ghi lại các triệu chứng gặp phải như run tay, mất ngủ, khó tập trung.
• Chuẩn bị câu hỏi: Chuẩn bị những câu hỏi muốn hỏi bác sĩ để tận dụng tối đa thời gian khám bệnh.

Rối loạn sử dụng rượu là một vấn đề nghiêm trọng nhưng có thể được điều trị và phòng ngừa. Với sự quan tâm và hỗ trợ đúng cách, người bệnh có thể vượt qua khó khăn và tái hòa nhập cộng đồng.