Tổ Đỉa Ở Chân

Bệnh tổ đỉa là thể đặc biệt của bệnh chàm - eczema, thường xuất hiện chủ yếu ở lòng bàn tay và lòng bàn chân của con người, trong đó tổ đỉa ở chân phổ biến hơn cả. Đây là hiện tượng gây ám ảnh với nhiều người, gây tổn thương trực tiếp vùng da bệnh, đặc biệt ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ, khả năng đi lại, sinh hoạt.

Tổ đỉa ở chân rất dễ mắc và có thời gian tiến triển dai dẳng, khó điều trị dứt điểm, thường hay tái phát. Đặc biệt nếu bạn không đảm bảo điều kiện vệ sinh sạch sẽ, an toàn, bệnh lý này sẽ dễ gây loét sâu, làm xuất hiện nhiều ổ mụn nước cùng các lỗ sâu, tạo cảm giác vô cùng khó chịu.

Bệnh tổ đỉa ở chân có xu hướng giảm sau khoảng 3 - 4 tuần phát bệnh, tuy nhiên lại tái phát nếu gặp những yếu tố cơ hội.

Đây là bệnh lý liên quan đến các rối loạn da, có thể xuất hiện theo mùa và nhiều nhất là mùa đông. Bạn có thể dễ dàng nhận biết bệnh tổ đỉa ở chân qua những biểu hiện như:

• Người bệnh gặp những cơn đau, nóng rát ở vùng chân, lúc này chân bắt đầu xuất hiện nhiều mô hôi hơn bình thường.
• Xuất hiện những nốt mụn nước trắng đục, kích thước chỉ khoảng 1mm, cao hơn bề mặt da một chút. Mụn này thường rất dày, khó có thể tự vỡ, gây cảm giác ngứa ngáy dữ dội. Đặc biệt mụn nước mọc thành từng cụm ở gót chân, lòng bàn chân, rìa bàn chân, không mọc quá vùng cổ chân.
• Khu vực bị mụn nước sẽ đau rát, ngứa ngáy khi chạm nhẹ hoặc nhiều khi không có cảm giác gì. Nếu chân của bạn tiếp xúc với các chất tẩy rửa, sữa tắm, xà phòng, chất kích thích, tình trạng đau nhức, ngứa rát khó chịu trở nên nặng hơn.
• Chỉ khi bạn cào gãi, chích vỡ hoặc tác động lực mạnh, mụn nước mới vỡ ra và lúc này giải phòng chất dịch viêm bên trong. Những vùng da lân cận nếu tiếp xúc với chất dịch này sẽ trở nên khô cứng, dày sừng và nứt nẻ.
• Mụn nước khi vỡ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da với dấu hiệu dễ nhận biết là nốt mụn trở nên đau nhức, chảy mủ, được bao phủ bởi lớp vảy màu vàng nhạt.
• Có rất nhiều trường hợp, bọng nước xuất hiện ở trong lòng bàn chân, ngón chân kèm theo hiện tượng sưng hạch bạch huyết, có cảm giác ngứa râm ran ở cẳng chân.
• Phần móng chân của người bị tổ đỉa có thể dần bị mất đi hình dạng bình thường.

Bệnh tổ đỉa ở chân đang phổ biến, có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng, độ tuổi khác nhau, tuy nhiên các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định chính xác nguyên nhân cụ thể của tình trạng này. Người ta chỉ đưa ra những yếu tố được xem là tác nhân ảnh hưởng đến sự tiến triển của bệnh, cụ thể:

• Nhiễm nấm da: Chứng bệnh này thường xuất hiện nhiều hơn ở giữa ngón tay hoặc ngón chân, cần điều trị ngay khi phát hiện để tránh xảy ra những biến chứng và lây lan rộng hơn.
• Phản ứng dị ứng: Nếu thường xuyên tiếp xúc với những tác nhân gây dị ứng như chất tẩy rửa, hóa chất, xà phòng, dầu gội, sữa tắm,.... sẽ bị kích ứng và dẫn đến nguy cơ bị tổ đỉa.
• Cơ địa dị ứng: Những đối tượng có cơ địa dị ứng thời tiết, dị ứng thức ăn, viêm da tiếp xúc, viêm da dị ứng hoặc đang mắc các bệnh liên quan đến gan, thận có khả năng bị tổ đỉa ở chân.
• Đổ mồ hôi chân nhiều: Những người hay bị đổ mồ hôi chân, đặc biệt là vào mùa hè hoặc những đối tượng sinh sống ở khu vực nóng ấm, có tỷ lệ cao mắc bệnh tổ đỉa ở chân.
• Môi trường làm việc: Nếu môi trường làm việc phải tiếp xúc nhiều với muối kim loại như coban, niken, bạn sẽ có nguy cơ cao bị tổ đỉa.
• Thực phẩm ăn hàng ngày: Một số loại thực phẩm như rau xanh, gan, sữa, các loại hạt, nghêu, cá,.... có chứa nhiều coban và có thể làm xuất hiện bệnh tổ đỉa ở chân nếu được dung nạp nhiều vào cơ thể.
• Căng thẳng, áp lực: Chưa có nghiên cứu chính xác về yếu tố này, tuy nhiên theo thống kê, tình trạng này có xu hướng nghiêm trọng hơn khi người bệnh gặp các vấn đề về tâm lý, cảm xúc, thường xuyên chịu căng thẳng, áp lực, stress trong công việc và cuộc sống.

Tổ đỉa là bệnh lý ngoài da, do đó nhiều người lo sợ rằng bệnh có khả năng lây lan cao. Theo các chuyên gia cho rằng tổ đỉa ở chân không có khả năng lây nhiễm từ người này sang người khác vì chúng không chứa tác nhân gây bệnh là vi khuẩn, virus, thay vào đó bệnh liên quan trực tiếp đến yếu tố môi trường, cơ địa và miễn dịch của mỗi người.

Mặc dù vậy, tổ đỉa lại có thể lây từ cha mẹ sang con theo yếu tố di truyền. Do đó nếu các thành viên trong gia đình bị tổ đỉa ở chân, bạn cần xác định là do gen di truyền, không liên quan đến việc tiếp xúc, sinh hoạt chung với người bệnh.

Đặc biệt, chứng bệnh này có xu hướng lan rộng ra những vùng da lân cận, vậy nên nếu bạn không sớm phát hiện và tìm biện pháp điều trị phù hợp, phạm vi và mức độ bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, có thể dẫn đến bội nhiễm với hiện tượng mưng mủ, đau đớn, khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt, công việc và tính thẩm mỹ. Một số trường hợp bệnh diễn biến nặng, có thể phải cắt cụt chi, vô cùng nguy hiểm.

Tổ đỉa ở chân cần nhiều thời gian điều trị hơn so với tổ đỉa ở tay do người bệnh thường xuyên di chuyển và gây áp lực lớn lên bàn chân. Nếu bạn không chú ý dưỡng ẩm, chăm sóc, vùng da chân bị bệnh sẽ trở nên khô ráp, bong tróc và ảnh hưởng đến công tác điều trị.

Như đã nói, tổ đỉa ở chân mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây ra nhiều hệ lụy ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khả năng sinh hoạt, thậm chí tiềm ẩn nhiều nguy hại cho cơ thể. Do đó bạn cần sớm tìm cách điều trị và ngăn ngừa bệnh lây lan hay trở thành bội nhiễm.

Phương pháp điều trị bệnh tổ đỉa thường dựa vào các triệu chứng xuất hiện trên da và tác nhân gây bệnh, bạn có thể sử dụng nguyên liệu tự nhiên, mẹo dân gian hoặc dùng thuốc Đông y, Tây y tùy từng thể trạng. Một số cách trị tổ đỉa ở chân hiệu quả, an toàn người bệnh có thể tham khảo đó là:

Dùng nguyên liệu dân gian

Dân gian truyền tai nhau rất nhiều mẹo hay chữa và đẩy lùi các triệu chứng bệnh da liễu, trong đó có tổ đỉa ở chân. Phương pháp này thường được áp dụng cho thể bệnh nhẹ, mới phát với ưu điểm là sử dụng nguyên liệu tự nhiên, lành tính, dễ thực hiện, hiệu quả tốt và tiết kiệm chi phí.

Bạn có thể lựa chọn một trong các phương pháp dân gian trị tổ đỉa tại nhà dưới đây:

Dùng lá trầu không

Lá trầu không là nguyên liệu có vị cay, tính ấm, có khả năng diệt khuẩn,  xuất hiện trong nhiều bài thuốc Nam chữa bệnh. Y học hiện đại cũng chứng minh lá trầu không có thể ức chế mạnh với tụ cầu, song cầu khuẩn, vi khuẩn subtilis, trực trùng coli,... Sử dụng trầu không trị tổ đỉa có thể đẩy nhanh tốc độ phục hồi vết thương, giảm tổn thương trên da, ngừa biến chứng.

Cách thực hiện:

• Ngâm rửa: Bạn chuẩn bị khoảng 5 lá trầu không, rửa sạch, đun sôi cùng 2 lít nước trong khoảng 10 phút, sau đó cho chân bị bệnh vào ngâm rửa khoảng 20 phút.
• Đắp trực tiếp: Giã nát khoảng 3 lá trầu không đã rửa sạch cùng một ít  muối biển, sau đó bạn vệ sinh vùng da bệnh và đắp lá trầu không trực tiếp lên da trong khoảng 10 phút.

Sử dụng tỏi chữa tổ đỉa

Tỏi là nguyên liệu có chứa hoạt chất allicin với khả năng ức chế vi khuẩn, nấm gây bệnh, kháng viêm, đẩy lùi các triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu của các bệnh da liễu, do đó người ta thường sử dụng tỏi trong điều trị tổ đỉa ở chân.

Cách thực hiện:

• Bạn bóc 2 củ tỏi tươi, cho vào bình thủy tinh sạch 2 lít, sau đó đổ rượu ngập bình.
• Ngâm trong khoảng 10 ngày để dung dịch trong tỏi hòa tan cùng rượu là có thể dùng được.
• Lúc này bạn làm sạch vùng da bệnh, sau đó thoa dịch rượu lên da, massage nhẹ nhàng, tránh làm mụn nước vỡ ra.

Lá khế trị tổ đỉa ở chân

Tương tự như lá trầu không hoặc tỏi, lá khế được nhiều người sử dụng làm nguyên liệu để đẩy lùi các triệu chứng của bệnh tổ đỉa, chàm, viêm da cơ địa. Loại lá này có tính thanh mát, đặc biệt chứa nhiều chất sát khuẩn, có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, làm lành vết thương.

Cách thực hiện: 

• Bạn chuẩn bị một ít lá khế tươi, rửa sạch, giã nát hoặc dùng máy xay để xay nhuyễn, nên thêm cùng 2 thìa nước cốt chanh khi giã.
• Làm sạch vùng da bị tổ đỉa với nước, sau đó đắp hỗn hợp thu được lên da, giữ trong khoảng 30 phút rồi rửa lại với nước sạch.
• Đắp lá khế mỗi ngày 1 lần và kiên trì khoảng 2 tuần để thấy rõ hiệu quả.

Trị tổ đỉa ở chân bằng thuốc Tây y

Bên cạnh những mẹo dân gian sử dụng nguyên liệu tự nhiên, người bị tổ đỉa ở chân còn có thể tìm đến các loại thuốc Tây y để giúp vết thương mau lành. Tuy nhiên khi sử dụng thuốc Tây, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn và không gây ra tác dụng phục.

Tùy từng tình trạng khác nhau, người bệnh được chỉ định liệu trình không giống nhau.

Điều trị tại chỗ:

• Trong trường hợp bệnh nhân chỉ bị mụn nước bình thường, có thể bôi cồn focmolsalicylic 3% hoặc dung dịch BSI 1%.
• Nếu bị mụn mủ, bác sĩ sẽ gợi ý dùng thuốc Xanh methylen 1% hoặc Kali Pemanganat 0,01%.
• Trường hợp tổ đỉa ở chân do nấm da hoặc nấm kẽ chân sẽ dùng thuốc bôi chống nấm.
• Bệnh nhân bị nhiễm khuẩn sử dụng thuốc bôi tổ đỉa dạng mỡ, có chứa corticoid kết hợp cùng kháng sinh.
• Nếu bạn không thể sử dụng corticoid hoặc gặp tác dụng phụ trong quá trình sử dụng, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc bôi ức chế miễn dịch.
• Khi vết thương trên da đã khô, có thể dùng một số loại thuốc mỡ bôi có chứa corticoid như Synalar, Dermovate, Flucinar, Temprovate,...

Điều trị toàn thân:

• Trong trường hợp bị nhiễm khuẩn hoặc bội nhiễm, người bị tổ đỉa sẽ dùng thuốc kháng sinh.
• Người bệnh được kê một số loại thuốc chứa corticoid đường uống trong khoảng 5 - 10 ngày nếu bệnh trở thành viêm.
• Sử dụng thuốc kháng histamin như Telfast, loratadin hay cetirizin để chống dị ứng, giải phóng histamin có trong cơ thể và đẩy lùi các triệu chứng của tổ đỉa.
• Bạn cũng có thể được kê thuốc chống nấm như Clotrimazol, Griseofulvin để điều trị tổ đỉa ở chân do nấm da hoặc nấm kẽ chân.

Trong quá trình sử dụng thuốc Tây y để trị bệnh tổ đỉa, bạn cần chú ý tuân thủ theo đúng hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn nhất. Các loại thuốc bôi tổ đỉa nếu sử dụng ở vùng da rộng và trong thời gian dài có thể gây hấp thụ vào máu và làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ, do đó bệnh nhân cần hết sức chú ý.

Không chỉ sử dụng nguyên liệu tự nhiên hoặc thuốc Đông, Tây y để trị tổ đỉa, bạn cần chú ý đến chế độ ăn uống, sinh hoạt để tăng hiệu quả điều trị. Bên cạnh đó, cũng nên chú ý một số vấn đề dưới đây nếu muốn phòng tránh chứng bệnh ngoài da này:

• Bạn nên hạn chế việc tiếp xúc với chất tẩy rửa, hóa chất độc hại hoặc có đồ bảo hộ khi cần sử dụng xà phòng, nước rửa bát,....
• Lưu ý khi chọn dầu gội, sữa tắm, chất tẩy rửa cho gia đình, ưu tiên sản phẩm ít phụ gia, hương liệu, hóa chất,...
• Bạn có thể chường lạnh hoặc chườm ấm để giảm kích ứng, hạn chế sự khó chịu trên da.
• Tuyệt đối không được gãi, chà xát hoặc tác động mạnh đến vùng da bị bệnh vì có thể khiến mụn nước vỡ ra, tăng khả năng bị nhiễm trùng, bội nhiễm.
• Hãy giữ cho đôi chân luôn khô thoáng, sạch sẽ, sử dụng ủng nếu cần tiếp xúc trực tiếp với đất, cát, phân bón, chất bẩn,...
• Chú ý không đi giày quá chật và quá lâu sẽ khiến chân của bạn bị bí bách, đồng thời mồ hôi không thoát ra ngoài được, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, nấm phát triển, gây ra hiện tượng nhiễm trùng.
• Bạn nên điều chỉnh chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi, làm việc của bản thân cho phù hợp, đặc biệt giữ tâm lý thoải mái, vui vẻ, tránh căng thẳng, stress để không làm bệnh tiến triển nặng hơn.
• Có chế độ ăn uống khoa học, tăng cường thực phẩm nhiều vitamin A, E, rau xanh, trái cây và uống nhiều nước. Bên cạnh đó, bạn nên hạn chế những thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, nhiều đường, muối, đồ uống có cồn, chất kích thích.

Tổ đỉa ở chân là chứng bệnh da liễu phổ biến, tuy nhiên không phải ai cũng biết cách phòng ngừa, điều trị. Bệnh có khả năng lây lan trên cơ thể và gây ra tình trạng bội nhiễm, do đó bạn nên phát hiện và sớm có biện pháp chữa trị để bảo vệ bản thân. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ khi có ý định dùng thuốc bôi, thuốc uống, đồng thời chú ý nhiều hơn đến thói quen sinh hoạt, ăn uống của mình.