Viêm Da Tiết Bã Nhờn

Viêm da tiết bã nhờn (Seborrheic Dermatitis) là một bệnh lý viêm da mãn tính, đặc trưng bởi tình trạng viêm và bong tróc ở những vùng da có nhiều tuyến bã nhờn như da đầu, mặt (chân mày, rãnh mũi má, cánh mũi, sau tai), ngực và lưng. Bệnh thường có diễn biến mãn tính và dễ tái phát, đặc biệt ở những người có làn da dầu, hệ miễn dịch suy yếu hoặc đang gặp căng thẳng.

Viêm da tiết bã nhờn có thể được phân loại dựa trên vị trí và mức độ nghiêm trọng của tổn thương:

1. Phân loại theo vị trí:

• Viêm da tiết bã da đầu: Gây ra gàu, ngứa, đỏ da và đóng vảy trên da đầu.
• Viêm da tiết bã mặt: Thường xuất hiện ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm), hai bên cánh mũi, lông mày và sau tai. Biểu hiện bằng mảng đỏ, vảy da, ngứa ngáy.
• Viêm da tiết bã thân mình: Tổn thương thường tập trung ở vùng ngực, lưng, nách và bẹn.

2. Phân loại theo mức độ nghiêm trọng:

• Viêm da tiết bã nhẹ: Tổn thương khu trú, ít vảy da, ít ngứa.
• Viêm da tiết bã trung bình: Tổn thương lan rộng hơn, nhiều vảy da, ngứa nhiều hơn.
• Viêm da tiết bã nặng: Tổn thương lan rộng, vảy da dày, ngứa dữ dội, có thể kèm theo nhiễm trùng.

Viêm da tiết bã nhờn biểu hiện qua một loạt các triệu chứng đặc trưng, thường xuất hiện ở những vùng da có nhiều tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Tùy vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của bệnh, các triệu chứng có thể khác nhau.

Trên da đầu

• Gàu: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, biểu hiện bằng những mảng da chết màu trắng hoặc vàng bong tróc trên da đầu. Gàu có thể đi kèm với cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
• Da đầu đỏ và ngứa: Da đầu có thể bị đỏ và viêm, gây ngứa ngáy, đặc biệt là sau khi gội đầu hoặc khi ra mồ hôi.
• Đóng vảy: Trên da đầu có thể xuất hiện các mảng vảy dày, màu vàng hoặc nâu, đôi khi gây khó chịu và đau rát.
• Rụng tóc: Trong trường hợp nặng, viêm da tiết bã nhờn có thể gây ra rụng tóc tạm thời.

Trên khuôn mặt

• Mẩn đỏ: Các mảng da đỏ xuất hiện ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm), hai bên cánh mũi, lông mày và xung quanh miệng.
• Bong tróc da: Da bị bong tróc thành từng mảng nhỏ, có thể kèm theo cảm giác ngứa ngáy và khó chịu.
• Da nhờn: Vùng da bị viêm thường tiết nhiều dầu hơn, khiến da bóng nhờn và dễ bám bụi bẩn.

Trên thân mình

• Mảng đỏ có vảy: Trên ngực, lưng và các nếp gấp da có thể xuất hiện các mảng đỏ, có vảy trắng hoặc vàng, gây ngứa.
• Nổi mụn: Đôi khi, viêm da tiết bã nhờn có thể gây ra các nốt mụn nhỏ, sần sùi trên da.

Lưu ý: Ở trẻ sơ sinh, viêm da tiết bã nhờn thường biểu hiện dưới dạng "cứt trâu", là những mảng vảy dày, màu vàng hoặc nâu trên da đầu. Các mảng vảy này thường không gây ngứa ngáy và có thể tự biến mất sau vài tuần hoặc vài tháng.

• Nấm Malassezia: Loại nấm men Malassezia globosa thường trú ngụ trên da của hầu hết mọi người. Tuy nhiên, ở những người bị viêm da tiết bã, nấm này phát triển quá mức, gây ra tình trạng viêm nhiễm và kích ứng da.
• Hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch suy yếu hoặc rối loạn có thể khiến cơ thể không kiểm soát được sự phát triển của nấm Malassezia, tạo điều kiện cho viêm da tiết bã phát triển.
• Yếu tố di truyền: Viêm da tiết bã có xu hướng di truyền trong gia đình. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột của bạn mắc bệnh này, bạn cũng có nguy cơ cao hơn.
• Tuyến bã nhờn hoạt động mạnh: Những người có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, sản xuất nhiều dầu nhờn, thường có nguy cơ mắc viêm da tiết bã cao hơn. Dầu nhờn dư thừa tạo môi trường thuận lợi cho nấm Malassezia phát triển.
• Môi trường và thời tiết: Thời tiết lạnh và khô có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da tiết bã. Khí hậu hanh khô khiến da mất nước, dễ bong tróc và kích ứng.
• Stress: Căng thẳng tâm lý có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, ảnh hưởng đến khả năng chống lại viêm nhiễm và tạo điều kiện cho viêm da tiết bã bùng phát.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh lý như Parkinson, HIV/AIDS, động kinh và các vấn đề về thần kinh khác có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm da tiết bã.
• Một số loại thuốc: Việc sử dụng một số loại thuốc như lithium, interferon và psoralen có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm da tiết bã.

Mặc dù viêm da tiết bã nhờn không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến một số biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nhiễm trùng thứ phát

Các tổn thương trên da do viêm da tiết bã nhờn, đặc biệt là các vết nứt và loét, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm xâm nhập và gây nhiễm trùng thứ phát. Tình trạng này có thể biểu hiện bằng các triệu chứng như:

• Mưng mủ: Vùng da bị viêm tiết dịch mủ vàng hoặc trắng.
• Đau nhức: Cảm giác đau, khó chịu tại vùng da bị nhiễm trùng.
• Sưng tấy: Vùng da xung quanh tổn thương sưng lên, nóng và đỏ.

Nhiễm trùng thứ phát cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh hoặc kháng nấm, tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh.

Rụng tóc

Ở những trường hợp viêm da tiết bã nhờn nặng ở da đầu, tình trạng viêm nhiễm và bong tróc da có thể ảnh hưởng đến nang tóc, gây rụng tóc tạm thời. Tuy nhiên, tóc thường mọc trở lại khi tình trạng viêm được kiểm soát.

Ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý

Các triệu chứng của viêm da tiết bã nhờn như mẩn đỏ, ngứa ngáy, bong tróc da, đặc biệt là ở những vùng da dễ thấy như mặt, có thể gây ra sự tự ti, mặc cảm và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tình trạng này có thể dẫn đến stress, lo âu và thậm chí là trầm cảm.

Tổn thương da lâu dài

Ở một số trường hợp mãn tính, viêm da tiết bã nhờn có thể gây ra những tổn thương da lâu dài như sẹo, thay đổi sắc tố da. Việc điều trị sớm và đúng cách có thể giúp ngăn ngừa những biến chứng này.

Bội nhiễm vi khuẩn Staphylococcus aureus

Trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm da tiết bã nhờn có thể bị bội nhiễm bởi vi khuẩn Staphylococcus aureus, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết.

Viêm kết mạc

Nếu viêm da tiết bã nhờn xảy ra ở vùng mí mắt, có thể dẫn đến viêm kết mạc, gây ra các triệu chứng như đỏ mắt, ngứa, chảy nước mắt và khó chịu.

Viêm da tiết bã nhờn là một tình trạng mãn tính, có xu hướng tái phát, gây nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả có thể giúp kiểm soát và giảm thiểu nguy cơ bùng phát bệnh. Dưới đây là những lời khuyên hữu ích từ các chuyên gia da liễu:

• Chọn loại sữa rửa mặt dành riêng cho da dầu, có độ pH cân bằng (khoảng 5.5) để tránh làm khô da và kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn.
• Ưu tiên các sản phẩm có chứa thành phần kháng viêm, kháng khuẩn như kẽm pyrithione, selenium sulfide, ciclopirox...
• Rửa mặt nhẹ nhàng bằng nước ấm, tránh chà xát mạnh. Sau đó, thấm khô bằng khăn mềm.
• Tẩy tế bào chết 1-2 lần/tuần để loại bỏ lớp sừng dày, giúp lỗ chân lông thông thoáng và ngăn ngừa mụn. Nên chọn sản phẩm tẩy tế bào chết hóa học chứa BHA (Salicylic Acid) hoặc AHA (Glycolic Acid, Lactic Acid) với nồng độ phù hợp.
• Sau khi làm sạch da, sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa dầu (oil-free) để cấp ẩm và duy trì độ ẩm tự nhiên cho da. Chọn kem dưỡng ẩm có chứa các thành phần như glycerin, hyaluronic acid, niacinamide,... để làm dịu da và củng cố hàng rào bảo vệ da.
• Gội đầu thường xuyên, nhưng không quá 2-3 lần/tuần để tránh làm khô da đầu. Tránh gãi, cào mạnh lên da đầu, vì điều này có thể gây tổn thương và viêm nhiễm nặng hơn.
• Bổ sung thực phẩm tăng cường thực phẩm giàu kẽm, bổ sung vitamin B, hạn chế đường và tinh bột, hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, đồng thời cần tăng cường chất xơ…
• Hạn chế căng thẳng, thường xuyên tập luyện các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, nghe nhạc... để giảm stress.

Đánh giá lâm sàng

• Quan sát các tổn thương da: Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng các vùng da bị ảnh hưởng, đặc biệt là những nơi thường xuất hiện viêm da tiết bã như da đầu, mặt, ngực và lưng. Các dấu hiệu điển hình bao gồm mảng da đỏ, có vảy trắng hoặc vàng, da nhờn và có thể kèm theo ngứa ngáy.
• Phân bố tổn thương: Viêm da tiết bã thường xuất hiện đối xứng ở hai bên cơ thể, tập trung ở những vùng da có nhiều tuyến bã nhờn.
• Loại trừ các bệnh lý khác: Bác sĩ sẽ loại trừ các bệnh lý da liễu khác có triệu chứng tương tự như vẩy nến, eczema, viêm da tiếp xúc,...

Hỏi bệnh sử

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn, bao gồm:

• Thời gian xuất hiện triệu chứng: Khi nào bạn bắt đầu nhận thấy các triệu chứng?
• Các yếu tố làm nặng thêm triệu chứng: Có những yếu tố nào làm cho triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn như stress, thời tiết, sử dụng mỹ phẩm,...
• Tiền sử gia đình: Có ai trong gia đình bạn từng mắc viêm da tiết bã không?
• Các bệnh lý khác: Bạn có đang mắc bệnh nào khác không?

Xét nghiệm bổ sung

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu làm thêm các xét nghiệm để xác định chẩn đoán hoặc loại trừ các bệnh lý khác, bao gồm:

• Soi tươi: Lấy mẫu vảy da để kiểm tra dưới kính hiển vi, tìm kiếm sự hiện diện của nấm Malassezia.
• Sinh thiết da: Lấy một mẫu mô nhỏ để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp loại trừ các bệnh lý khác như vẩy nến hoặc eczema.

Việc điều trị viêm da tiết bã nhờn đòi hỏi sự kiên trì và kết hợp nhiều phương pháp để đạt hiệu quả tốt nhất. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí tổn thương, bác sĩ da liễu sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.

Mẹo chữa viêm da tiết bã tại nhà

Việc sử dụng các nguyên liệu tự nhiên cũng có thể hỗ trợ làm giảm triệu chứng và cải thiện tình trạng viêm da tiết bã nhờn. Dưới đây là một số nguyên liệu được chứng minh có hiệu quả:

1. Dầu dừa:

• Cơ chế: Dầu dừa có tính kháng khuẩn, kháng nấm và chống viêm, giúp làm giảm sự phát triển của nấm Malassezia, đồng thời dưỡng ẩm và làm mềm da.
• Cách dùng: Thoa một lớp mỏng dầu dừa lên vùng da bị ảnh hưởng, massage nhẹ nhàng và để qua đêm. Rửa sạch lại với nước ấm vào sáng hôm sau.

2. Nha đam:

• Cơ chế: Nha đam chứa các chất chống viêm và làm dịu da, giúp giảm ngứa, mẩn đỏ và kích ứng. Đồng thời, nha đam cũng có khả năng dưỡng ẩm và làm mềm da.
• Cách dùng: Lấy phần gel trong suốt của lá nha đam, thoa lên vùng da bị ảnh hưởng và để trong 15-20 phút. Rửa sạch lại với nước ấm.

3. Giấm táo:

• Cơ chế: Giấm táo có tính axit nhẹ, giúp cân bằng độ pH trên da, giảm sự phát triển của nấm và vi khuẩn. Đồng thời, giấm táo cũng giúp làm sạch da và giảm viêm.
• Cách dùng: Pha loãng giấm táo với nước theo tỉ lệ 1:1. Dùng bông cotton thấm dung dịch và thoa lên vùng da bị ảnh hưởng. Để trong 15-20 phút rồi rửa sạch lại với nước ấm.

4. Tinh dầu tràm trà:

• Cơ chế: Tinh dầu tràm trà có tính kháng khuẩn, kháng nấm và chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm sự phát triển của nấm Malassezia và làm dịu da.
• Cách dùng: Pha loãng vài giọt tinh dầu tràm trà với dầu nền như dầu dừa, dầu olive hoặc dầu jojoba. Thoa lên vùng da bị ảnh hưởng và massage nhẹ nhàng.

5. Mật ong:

• Cơ chế: Mật ong có tính kháng khuẩn, chống viêm và dưỡng ẩm, giúp làm dịu da, giảm ngứa và phục hồi da tổn thương.
• Cách dùng: Thoa một lớp mỏng mật ong lên vùng da bị ảnh hưởng, để trong 15-20 phút rồi rửa sạch với nước ấm.

Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ nguyên liệu tự nhiên nào chữa viêm da tiết bã, bạn hãy thử nghiệm trên một vùng da nhỏ để kiểm tra dị ứng. Các phương pháp điều trị tự nhiên này có thể mang lại hiệu quả nhất định, nhưng không phải là phương pháp thay thế hoàn toàn cho việc điều trị y khoa. Nếu bạn bị viêm da tiết bã nặng hoặc kéo dài, hãy tìm đến bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Dầu gội đặc trị

Dầu gội đặc trị viêm da tiết bã nhờn là một phần không thể thiếu trong phác đồ điều trị bệnh. Với các thành phần hoạt tính chuyên biệt, dầu gội này giúp kiểm soát các triệu chứng như ngứa, bong tróc da đầu, gàu và đồng thời hỗ trợ làm sạch da đầu, cân bằng môi trường vi sinh vật, tạo điều kiện cho da đầu khỏe mạnh.

Các thành phần hoạt tính phổ biến:

• Ketoconazole (Nizoral A-D Anti-Dandruff Shampoo, Regenepure DR, Jason Dandruff Relief Treatment Shampoo): Ketoconazole là một thuốc chống nấm phổ rộng, có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm Malassezia, nguyên nhân chính gây viêm da tiết bã nhờn.
• Ciclopirox (Loprox Shampoo, Penlac Nail Lacquer): Tương tự như Ketoconazole, Ciclopirox cũng là một thuốc chống nấm, có hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng viêm da tiết bã nhờn.
• Selenium Sulfide (Selsun Blue, Head & Shoulders Clinical Strength): Selenium Sulfide có tác dụng kháng nấm và kháng viêm, giúp làm sạch da đầu, giảm gàu và bong tróc da.
• Zinc Pyrithione: Zinc Pyrithione có tác dụng kháng khuẩn và kháng nấm, giúp kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn và nấm trên da đầu, giảm ngứa và gàu.
• Nhựa than đá (Coal Tar): Nhựa than đá có tác dụng làm chậm sự phát triển của tế bào da, giảm viêm và giảm ngứa. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng nhựa than đá có thể làm da nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, vì vậy nên sử dụng kem chống nắng khi ra ngoài.

Cách sử dụng dầu gội đặc trị:

• Làm ướt tóc và da đầu: Làm ướt tóc và da đầu bằng nước ấm. Tránh sử dụng nước quá nóng, vì nước nóng có thể làm khô da và kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn.
• Lấy một lượng dầu gội vừa đủ: Thoa dầu gội lên da đầu và massage nhẹ nhàng để tạo bọt. Đảm bảo dầu gội tiếp xúc đều với da đầu.
• Để dầu gội trên da đầu: Để dầu gội lưu lại trên da đầu khoảng 5-10 phút để các thành phần hoạt tính có thời gian phát huy tác dụng.
• Xả sạch với nước: Xả sạch dầu gội với nước ấm cho đến khi không còn bọt.
• Sử dụng đều đặn: Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc hướng dẫn sử dụng trên bao bì sản phẩm. Thông thường, dầu gội đặc trị được sử dụng 2-3 lần/tuần.

Thuốc bôi chữa viêm da tiết bã nhờn

Thuốc bôi là phương pháp điều trị tại chỗ phổ biến và hiệu quả đối với viêm da tiết bã nhờn. Các loại thuốc bôi thường được sử dụng bao gồm:

Thuốc chống nấm:

• Ketoconazole: Ketoconazole là thuốc chống nấm phổ biến, có khả năng ức chế sự phát triển của nấm Malassezia, một trong những nguyên nhân gây viêm da tiết bã. Thuốc có dạng kem, gel hoặc dầu gội. Liều dùng và thời gian điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và chỉ định của bác sĩ.
• Ciclopirox: Ciclopirox là thuốc chống nấm khác, có tác dụng tương tự ketoconazole. Thuốc có dạng kem hoặc dầu gội.
• Clotrimazole, Miconazole: Đây là các thuốc chống nấm phổ rộng, có thể được sử dụng trong trường hợp viêm da tiết bã có kèm theo nhiễm trùng nấm khác.

Corticosteroid:

• Hydrocortisone: Hydrocortisone là corticosteroid nhẹ, có tác dụng chống viêm và giảm ngứa. Thuốc có dạng kem, mỡ hoặc lotion. Lưu ý không nên sử dụng corticosteroid trong thời gian dài, vì có thể gây ra một số tác dụng phụ như teo da, rạn da.
• Các loại corticosteroid mạnh hơn: Trong trường hợp viêm da tiết bã nặng, bác sĩ có thể chỉ định các loại corticosteroid mạnh hơn như betamethasone, clobetasol propionate.

Thuốc kháng sinh:

• Metronidazole, Erythromycin: Các thuốc kháng sinh này có thể được sử dụng để điều trị viêm da tiết bã có kèm theo nhiễm khuẩn.
• Thuốc kết hợp kháng sinh và corticosteroid: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kết hợp kháng sinh và corticosteroid để điều trị viêm da tiết bã vừa có yếu tố nhiễm khuẩn vừa có yếu tố viêm nhiễm.

Các loại thuốc khác:

• Calcipotriol: Calcipotriol là một dạng vitamin D, có tác dụng làm chậm sự phát triển của tế bào da và giảm viêm. Thuốc thường được sử dụng để điều trị viêm da tiết bã ở da đầu.
• Tacrolimus, Pimecrolimus: Đây là các thuốc ức chế miễn dịch tại chỗ, có tác dụng giảm viêm và ngứa. Thuốc thường được sử dụng cho các trường hợp viêm da tiết bã ở mặt và các vùng da nhạy cảm khác.

Lưu ý: Không tự ý sử dụng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

Điều trị viêm da tiết bã bằng thuốc uống

Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi viêm da tiết bã trở nặng, lan rộng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị tại chỗ, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc uống để kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Thuốc kháng nấm đường uống

• Chỉ định: Khi tình trạng viêm da tiết bã do nấm Malassezia gây ra lan rộng, không đáp ứng với thuốc bôi, hoặc xuất hiện ở những vị trí khó tiếp cận như da đầu.
• Các loại thuốc thường dùng: Fluconazole, Itraconazole, Ketoconazole.
• Cơ chế tác dụng: Ức chế sự phát triển của nấm Malassezia, giảm viêm và các triệu chứng của bệnh.

Thuốc kháng sinh đường uống:

• Chỉ định: Khi viêm da tiết bã có dấu hiệu nhiễm khuẩn thứ phát, hoặc khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
• Các loại thuốc thường dùng: Tetracycline, Erythromycin, Doxycycline.
• Cơ chế tác dụng: Tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng, giảm viêm và thúc đẩy quá trình lành thương.

Thuốc kháng histamine:

• Chỉ định: Giảm triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu do viêm da tiết bã.
• Các loại thuốc thường dùng: Cetirizine, Loratadine, Fexofenadine.
• Cơ chế tác dụng: Ức chế hoạt động của histamine, chất gây ra phản ứng dị ứng và ngứa.

Thuốc ức chế miễn dịch:

• Chỉ định: Trong trường hợp viêm da tiết bã nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Các loại thuốc thường dùng: Cyclosporine, Methotrexate.
• Cơ chế tác dụng: Ức chế hoạt động của hệ miễn dịch, giảm viêm và các triệu chứng của bệnh.

Vitamin và khoáng chất:

• Chỉ định: Bổ sung các loại vitamin và khoáng chất như vitamin D, kẽm, selen,... có thể giúp cải thiện sức khỏe làn da và hỗ trợ quá trình điều trị viêm da tiết bã.

Việc điều trị viêm da tiết bã nhờn bằng thuốc uống cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Tùy vào tình trạng bệnh và cơ địa của từng người, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm cả thuốc uống và các phương pháp điều trị khác như thuốc bôi, dầu gội đặc trị,... Việc tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ và duy trì lối sống lành mạnh là yếu tố quan trọng để kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.

Liệu pháp ánh sáng

Liệu pháp ánh sáng, hay còn gọi là quang trị liệu, là một phương pháp điều trị sử dụng ánh sáng để tác động lên da, nhằm mục đích kiểm soát và giảm các triệu chứng của viêm da tiết bã nhờn. Đây là một phương pháp không xâm lấn, an toàn và có hiệu quả với nhiều trường hợp bệnh nhân.

Cơ chế tác động:

Liệu pháp ánh sáng hoạt động bằng cách sử dụng các bước sóng ánh sáng cụ thể để tác động lên da. Các bước sóng này có khả năng tiêu diệt nấm Malassezia, giảm viêm và điều chỉnh hoạt động của hệ miễn dịch da.

Các loại liệu pháp ánh sáng thường được sử dụng:

• Tia cực tím B băng hẹp (Narrowband UVB): Đây là loại liệu pháp ánh sáng phổ biến nhất trong điều trị viêm da tiết bã nhờn. Tia UVB băng hẹp có khả năng xuyên sâu vào da, ức chế quá trình tăng sinh tế bào da và giảm viêm.
• Liệu pháp ánh sáng xanh (Blue light therapy): Ánh sáng xanh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn P. acnes, giảm viêm và ngăn ngừa hình thành mụn.
• Liệu pháp ánh sáng đỏ (Red light therapy): Ánh sáng đỏ giúp kích thích sản sinh collagen, làm lành vết thương và giảm sưng tấy.

Ưu điểm của liệu pháp ánh sáng:

• An toàn và không xâm lấn: Không gây đau đớn hay khó chịu cho bệnh nhân.
• Hiệu quả cao: Giảm viêm, ngứa và bong tróc da hiệu quả.
• Ít tác dụng phụ: So với thuốc bôi và thuốc uống, liệu pháp ánh sáng ít gây tác dụng phụ hơn.

Nhược điểm của liệu pháp ánh sáng:

• Tốn kém: Chi phí cho liệu pháp ánh sáng có thể khá cao.
• Cần nhiều buổi điều trị: Thông thường, bệnh nhân cần thực hiện nhiều buổi điều trị để đạt được hiệu quả tối ưu.
• Có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ: Như khô da, đỏ da hoặc tăng sắc tố da.

Liệu pháp ánh sáng thường được chỉ định cho những trường hợp viêm da tiết bã nhờn mức độ trung bình đến nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Tuy nhiên, phương pháp này không phù hợp với những người có tiền sử ung thư da, bệnh lupus ban đỏ hệ thống hoặc đang sử dụng các loại thuốc gây nhạy cảm ánh sáng.

Chữa viêm da tiết bã nhờn bằng Đông y

Theo Đông y, việc điều trị viêm da tiết bã nhờn không chỉ tập trung vào việc giảm triệu chứng bên ngoài mà còn nhằm điều hòa cân bằng âm dương từ bên trong cơ thể. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:

• Thuốc uống: Các bài thuốc Đông y thường kết hợp các vị thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trừ thấp, hoạt huyết như ké đầu ngựa, kim ngân hoa, hoàng liên, sài đất, hạ khô thảo,...
• Thuốc bôi ngoài da: Sử dụng các loại thảo dược có tính sát khuẩn, kháng viêm, giảm ngứa như hoàng bá, khổ sâm, xà sàng tử,... để làm dịu da và cải thiện các tổn thương trên da.

Dược liệu thường dùng:

• Kim ngân hoa: Tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, thường được sử dụng để điều trị các bệnh ngoài da do nhiệt độc.
• Hoàng liên: Vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, kháng khuẩn, thường được dùng để điều trị các bệnh nhiễm trùng da.
• Hoàng bá: Vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, táo thấp, sát trùng, thường được dùng để điều trị viêm da, eczema.
• Thổ phục linh: Vị ngọt, tính bình, có tác dụng lợi thấp, giải độc, tiêu viêm, thường được dùng để điều trị các bệnh ngoài da do thấp nhiệt.
• Trần bì: Vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng lý khí, táo thấp, thường được dùng để điều trị các bệnh ngoài da do thấp nhiệt.

Thuốc Đông y thường có tác dụng chậm hơn so với thuốc Tây y, nhưng lại mang đến hiệu quả lâu dài và an toàn hơn trong điều trị viêm da tiết bã nhờn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc Đông y cần có sự tư vấn và hướng dẫn của bác sĩ có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Một số bài thuốc Đông y thường dùng:

• Bài thuốc Thanh nhiệt giải độc: Kim ngân hoa, hoàng liên, hoàng bá, thổ phục linh, trần bì.
• Bài thuốc Tả can thanh nhiệt: Ké đầu ngựa, sài đất, kim ngân hoa, liên kiều.
• Bài thuốc Khu phong trừ thấp: Kinh giới, phòng phong, bạch chỉ, xuyên khung.

Việc điều trị viêm da tiết bã nhờn thường đòi hỏi sự kiên trì và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh có thể tái phát, vì vậy việc duy trì chế độ chăm sóc da và lối sống lành mạnh là rất quan trọng để kiểm soát bệnh hiệu quả.

• Cách Trị Giời Leo