Tiêu chảy
Tiêu chảy rất phổ biến, xảy ra ở hầu hết mọi người vài lần mỗi năm. Khi bạn bị tiêu chảy, phân của bạn sẽ lỏng và nhiều nước. Trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân không được xác định và nó sẽ tự biến mất sau vài ngày. Tiêu chảy có thể do vi khuẩn gây ra. Mất nước là tác dụng phụ nguy hiểm của bệnh tiêu chảy.
Định nghĩa
Mọi người thỉnh thoảng bị tiêu chảy với các dấu hiệu như đi tiêu phân lỏng, chảy nước và tần suất thường xuyên. Bạn cũng có thể bị đau bụng và thải ra nhiều phân hơn. Thời gian của các triệu chứng tiêu chảy có thể giúp bác sĩ biết được nguyên nhân gây bệnh cơ bản.
Tiêu chảy cấp tính kéo dài từ 2 ngày đến 2 tuần. Tiêu chảy dai dẳng kéo dài từ 2 đến 4 tuần. Tiêu chảy cấp tính và dai dẳng thường do nhiễm trùng bởi vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng.
Tiêu chảy mãn tính kéo dài hơn tiêu chảy cấp tính, thường là hơn 4 tuần. Tiêu chảy mãn tính có thể là dấu hiệu của một rối loạn nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn hoặc hội chứng ruột kích thích.
Nguyên nhân
Nguyên nhân tiêu chảy cấp tính hoặc dai dẳng có thể bao gồm:
- Tiêu chảy liên quan đến kháng sinh (hoặc tác dụng phụ của thuốc khác).
- Chất làm ngọt nhân tạo.
- Nhiễm trùng.
- Bệnh vi-rút Corona.
- Nhiễm Cryptosporidium.
- Nhiễm Cytomegalovirus (CMV).
- E coli.
- Không dung nạp thực phẩm.
- Ngộ độc thực phẩm. 1
- Không dung nạp fructose.
- Nhiễm Giardia (giardia) (hoặc các bệnh nhiễm trùng khác do ký sinh trùng gây ra).
- Không dung nạp Lactose.
- Nhiễm Norovirus.
- Thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng axit có chứa magie và một số phương pháp điều trị ung thư.
- Rotavirus.
- Nhiễm khuẩn Salmonella (hoặc các bệnh nhiễm trùng khác có thể xảy ra do vi khuẩn).
- Nhiễm khuẩn Shigella.
- Phẫu thuật dạ dày.
- Tiêu chảy của khách du lịch.
Nguyên nhân tiêu chảy mãn tính có thể bao gồm:
- Bệnh celiac.
- Ung thư ruột kết.
- Bệnh Crohn.
- Bệnh viêm ruột (IBD).
- Hội chứng ruột kích thích.
- Các loại thuốc dùng để điều trị chứng ợ nóng, chẳng hạn như thuốc ức chế bơm proton và thuốc đối kháng thụ thể H-2.
- Xạ trị.
- Sự phát triển quá mức của các loại vi khuẩn đường ruột.
- Viêm loét đại tràng.
- Bệnh Whipple.
Một số bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như nhiễm giardia hoặc C. difficile, có thể dẫn đến tiêu chảy mãn tính nếu không được điều trị.
Chăm sóc tại nhà
Khi bị tiêu chảy cấp tính, bạn có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc. Một số điều bạn có thể làm để chăm sóc bệnh tiêu chảy bao gồm:
- Uống nhiều nước và các chất lỏng cân bằng điện giải khác như nước trái cây pha loãng và không có bã, nước dùng, đồ uống thể thao và nước ngọt..
- Thay đổi tích cực về chế độ ăn uống của bạn. Thay vì chọn đồ ăn nhiều dầu mỡ, béo hoặc chiên, hãy áp dụng chế độ ăn BRAT: B: Chuối. R: Cơm. A: Nước sốt táo. T: Bánh mì nướng (bánh mì trắng).
- Cắt giảm lượng caffeine.
- Tránh các thực phẩm và đồ uống khiến bạn đầy hơi.
- Tránh dùng các thực phẩm có chứa đường lactose. 2
Khi nào đi khám bác sĩ?
Hầu hết các trường hợp tiêu chảy cấp tính đều tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, tiêu chảy nặng (đi tiêu nhiều hơn 10 lần mỗi ngày hoặc tiêu chảy khi lượng chất lỏng mất đi lớn hơn đáng kể so với lượng uống vào) có thể gây mất nước, đe dọa tính mạng nếu không được điều trị. Mất nước đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu.
Nếu trẻ nhỏ có những dấu hiệu sau, nên đưa trẻ đến bệnh viện để được điều trị:
- Tiêu chảy không cải thiện sau 1 ngày.
- Trẻ nhỏ không có tã ướt trong ba giờ trở lên.
- Sốt hơn 39 C.
- Phân có máu hoặc đen.
- Khô miệng, khô lưỡi hoặc khóc không ra nước mắt.
- Buồn ngủ, cáu kỉnh, không phản ứng.
- Bụng, mắt hoặc má bị hóp lại.
- Da không bị xẹp nếu bị véo và thả ra.
Lên lịch đi khám bác sĩ cho người lớn khi có các triệu chứng sau:
- Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày không cải thiện.
- Khát nước, khô miệng, khô da, đi tiểu ít hoặc không đi tiểu, suy nhược nghiêm trọng, chóng mặt hoặc choáng váng hoặc nước tiểu có màu sẫm, có thể là dấu hiệu của tình trạng mất nước.
- Đau trực tràng, đau bụng dữ dội.
- Phân có máu hoặc đen.
- Sốt hơn 39 C.
Câu hỏi thường gặp
Dưới đây là một số câu hỏi giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này:
Tiêu chảy có gây tử vong không?
Tiêu chảy là tình trạng cực kỳ phổ biến nhưng điều đó không có nghĩa là nó không nguy hiểm. Trong trường hợp tiêu chảy nặng, bạn có thể bị mất nước rất nhiều và điều này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Mất nước là một trong những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của bệnh tiêu chảy. Ở trẻ nhỏ và người già, điều này có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Ở một số nơi trên thế giới, tiêu chảy có thể đe dọa tính mạng do mất nước và mất chất điện giải.
Tiêu chảy có thể ngăn ngừa được không?
Có một số cách bạn có thể giảm nguy cơ bị tiêu chảy, bao gồm:
- Tránh nhiễm trùng bằng cách rửa tay bằng xà phòng và nước sau khi đi vệ sinh.
- Tiêm chủng bằng vắc xin rotavirus.
- Bảo quản thực phẩm đúng cách.
- Chú ý những gì bạn uống khi đi du lịch.
Làm thế nào để giảm bớt sự khó chịu ở vùng trực tràng do tiêu chảy?
Nếu bạn đang gặp phải bất kỳ sự khó chịu nào trong số này, có một số điều bạn có thể làm như sau:
- Ngồi trong thau nước ấm hoặc trong bồn tắm.
- Lau khô vùng trực tràng bằng khăn mềm sạch sau khi ra khỏi bồn tắm hoặc vòi sen.
- Đừng chà xát vùng da khô vì điều đó sẽ chỉ làm cho tình trạng kích ứng trở nên tồi tệ hơn.
- Bôi kem bôi trĩ vào hậu môn để làm dịu cảm giác đau, ngứa.
Câu hỏi thường gặp
Người bị tiêu chảy nên uống các loại nước như: Nước cam, nước lọc, nước khoáng bù điện giải, trà gừng, trà vỏ cam, nước chanh, nước lá ổi, trà thì là,... Bạn có thể uống từng ngụm nhỏ và uống nhiều lần trong ngày. Những loại nước này không chỉ giúp bạn bù nước mà còn cung cấp khoáng chất để cơ thể nhanh phục hồi.
Bên cạnh đó, khi bị tiêu chảy bạn nên kiêng uống các loại nước có chứa caffein, đường, rượu, sữa vì chúng gây mất nước, khiến tình trạng viêm ruột trở nên nặng hơn.
Xem chi tiếtKhi đi chích ngừa viêm gan B, bạn không cần phải nhịn ăn. Việc nhịn ăn có thể khiến bạn mệt mỏi, uể oải, ảnh hưởng đến quá trình tiêm chủng và gây khó khăn cho việc phân biệt triệu chứng do đói và tác dụng phụ của vắc-xin.
Thay vào đó, bạn nên ăn uống đầy đủ, uống nhiều nước và bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng để tăng cường sức khỏe. Nên hạn chế đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ và thức uống có cồn trước khi tiêm.
Xem chi tiết- Bà bầu bị tiêu chảy nên ăn những thực phẩm như chuối, táo, cơm trắng, bánh mì trắng, khoai tây, khoai lang nghiền và nước dừa.
- Hạn chế sử dụng đồ ăn dễ gây nhiễm khuẩn, chứa nhiều chất béo, đường, các chất kích thích sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh.
Người bị tiêu chảy nên có chế độ ăn uống lành mạnh, ăn chín uống sôi. Cụ thể:
Nên ăn:
- Bổ sung nước: Uống nhiều nước, nước oresol, nước canh, nước ổi, táo.
- Thực phẩm giàu tinh bột, dễ tiêu hóa: Cháo, súp, cơm nát, bánh mì, khoai lang, chuối.
- Thực phẩm lợi khuẩn: Sữa chua.
- Bù điện giải: Gừng, trà thảo mộc.
Nên kiêng:
- Thực phẩm khó tiêu hóa: Đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ sống.
- Thực phẩm kích thích: Rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas.
- Sữa và các chế phẩm từ sữa (trừ sữa chua).
Trẻ bị tiêu chảy, cha mẹ nên bổ sung cho bé các loại thực phẩm mềm, giàu chất xơ, tinh bột và vitamin, có khả năng hút nước tốt, dễ tiêu hóa hoặc thực phẩm giàu men vi sinh.
Xem chi tiếtTin liên quan
Nội khoa
Bác sĩ Chuyên khoa Nội
